ევროპაში მე -19 საუკუნის ბოლოს დამკვიდრებული ახალი სტილი სხვადასხვა სახელით გავრცელდა: არტ ნუვო, იუგენდშტილი, ლიბერტი, სეცესიონ, მოდერნიზმი და ა.შ. საქართველოში მას მოდერნის სტილს უწოდებენ.

1901 წელს, 7 წლის შემდეგ, რაც ბრიუსელში არქიტექტორ ვიქტორ ჰორტას მიერ პირველი მოდერნის შენობა – სასტუმრო ტასელი – შეიქმნა, ეს სტილი თბილისშიც ვრცელდება.  1901 წლის კავკასიის გამოფენაზე წარმოდგენილი იყო ძმები ნობელების პავილიონი, რომელიც ქართველი ხელოვანის, იაკობ ნიკოლაძის მიერ შექმნილი ქანდაკებებით იყო გაფორმებული. თბილისში და საქართველოს სხვა კუთხეებშიც მოდერნი სწრაფად გავრცელდა. ამ სტილის საცხოვრებელი სახლები დააპროექტა თბილისში  სიმონ კლდიაშვილმა (1865-1920) 1902 წელს რომის ქუჩაზე N4, ხოლო გრიგოლ ქურდიანმა (1873-1957) 1904 წელს ნინოშვილის ქუჩაზე N28.

ქართველმა ხელოსნებმა ინტერნაციონალური ხასიათის მოდერნი ეროვნული და ტრადიციული ელემენტებით გაამდიდრეს. ხის აივნებით შემკული საცხოვრებელი სახლების უკანა ფასადები – ევროპულისა და ტრადიციულის თანაარსებობის საუკეთესო მაგალითი და  ქართული მოდერნის საინტერესო ნიშანია. მოდერნმა საქართველოში ისეთი ნიშნებიც შეიძინა, სხვაგან რომ იშვიათად გვხვდება. ადრე აშენებული შენობებს, მოგვიანებით რეკონსტრუქცია მოდერნის სტილით უტარდებოდა

შთამბეჭდავია საქართველოს მოდერნის შენობების ფუნქციური მრავალფეროვნება. საცხოვრებელი სახლებისა და ბანკების გარდა არსებობს მოდერნის სტილის  საავადმყოფო, სამშობიარო სახლი, კონსერვატორია, ბიბლიოთეკა, ვაგონების საცავი, ლომბარდი, სასადილო, სასაკლაო, სასათბურე მეურნეობა; აგრეთვე სხვადასხვა სკოლები და საგანმანათლებლო დაწესებულებები, მაღაზიები, ქარხნები, თეატრები და კინოთეატრები. ქვეყნის პირველ თბოელექტროსადგურთან და მაგნიტურ ობსერვატორთან ერთად აშენდა მოდერნის თამბაქოს გადამამუშავებელი ქარხანა. ყველა მათგანი დღემდე არსებობს. ზოგიერთ ისტორიულ სასაფლაოზე მოდერნის შესანიშნავი მემორიალური ძეგლებია დაცული.

და მაინც, რა იყო მოდერნის ის განსაკუთრებული თავისებურება, რამაც ასე შთააგონა საქართველოს ხელოსნები, არქიტექტორები და შენობათა მფლობელები? უპირველეს ყოვლისა, მოდერნი დაეხმარა საქართველოს ევროპის თანამედროვე კვალზე ევლო და საკუთარი ავთენტური არქიტექტურით ევროპულ ქვეყნებთან თანაბარუფლებიანი შემოქმედებითი დიალოგი ეწარმოებინა.

თათარაშვილი ნ. მოდერნი თბილისში – გზამკვლევი, რუკა და მარშრუტები. 200 ფურცელი. „პრემიერ ვიდოპრეს ტვ“. თბილისი, 2008 (ქართულ და ინგლისურ ენაზე)

მთავარი ფოტო: გიორგი ქართველიშვილის სახლი, 1902წ. რომის ქ. N4, თბილისი. არქიტექტორი სიმონ კლდიაშვილი (1865-1920).